Umowa franczyzy
kompendium wiedzy 2021

Franczyza stała się bardzo popularnym sposobem na prowadzenie biznesu. W dużej mierze wiąże się to z tym, że tak naprawdę “na start” mamy gotową markę, która jest znana i rozpoznawalna oraz sprawdzony model biznesu franczyzodawcy. Nie oznacza to jednak, że możemy od razu zacząć prowadzić biznes oparty na umowie franczyzy. Podstawą do rozpoczęcia takiej działalności, jest podpisanie umowy franczyzy. Nie każdy jednak wie, jak powinna wyglądać prawidłowo przygotowana umowa franczyzy.

Podstawą, jeśli chodzi o wygląd umowy franczyzy jest jasne określenie ról osób zawierających taką umowę: franczyzobiorcy i franczyzodawcy. W umowie powinny zostać też bardzo dokładnie określone prawa i obowiązki stron. To, co najważniejsze, jeśli chodzi o to, jak powinna wyglądać umowa franczyzy, to przede wszystkim, musi być ona zrozumiała dla obu stron. Pamiętajmy, że franczyzobiorca, jest przedsiębiorcą, który prowadzi własny biznes, a jedyne, co odróżnia go od “innych” przedsiębiorców, to fakt, że biznes ten działa pod marką franczyzy, na którą się zdecydował.

Skoro wiemy już, jak mniej więcej powinna wyglądać umowa franczyzy, pora przyjrzeć się dokładnie temu, co taka umowa powinna zawierać. Poza dokładnym określeniem ról osób zawierających umowę - czyli franczyzobiorcy oraz franczyzodawcy - w umowie powinny zostać zawarte takie informacje jak:

• Czas trwania umowy - może być to umowa na czas nieokreślony z odpowiednim okresem wypowiedzenia lub też umowa na czas określony z możliwością jej przedłużenia;
• Opis zasad, na których przedsiębiorca przystępuje do uczestnictwa w systemie franczyzy oraz obszar, który jego franczyza będzie obejmowała;
• Jasno określone prawa oraz obowiązki obu stron umowy tj. franczyzobiorcy i franczyzodawcy. To jeden z najważniejszych elementów, które powinny znaleźć się w prawidłowo sporządzonej umowie franczyzy, ponieważ pozwala zapobiegać powstawaniu różnego rodzaju konfliktom pomiędzy podmiotami, które taką umowę zawarły;
• Odpowiednie zabezpieczenie znaków towarowych oraz znaków sieci przed udostępnianiem ich oraz wykorzystywaniem przez osoby, które nie posiadają do nich praw;
• W umowie franczyzy koniecznie muszą znaleźć się informacje dotyczące tego, jak kształtować się będą koszty związane z opłatami licencyjnymi oraz marketingowymi;
• Jakie uprawnienia, jeśli chodzi o kontrolę biznesu franczyzobiorcy, przysługują franczyzodawcy;
• Jak w każdej umowie cywilno - prawnej, a takim rodzajem umowy jest umowa franczyzy, muszą zostać wyraźnie określone warunki jej rozwiązania.

Wiele osób szuka w Sieci wzoru umowy franczyzy w formie PDF. Prawdą jest jednak to, że to, jak finalnie będzie kształtowała się umowa franczyzy, zależy od tego, jakiego rodzaju jest to franczyza. Tym samym, można powiedzieć, że tak naprawdę nie ma jednego, spójnego dla wszystkich umów franczyzy wzoru PDF. Można jednak sprawdzić wzory dostępne w Sieci sprawdzić, czy zawierają one informacje, na których nam, jako stronie umowy, zależy najbardziej. Warto przyjrzeć się temu, czy taka umowa zawiera wszystkie, przedstawione powyżej punkty lub czy zawiera w sobie coś jeszcze, co może być przydatne do określenia finalnych warunków takiej umowy.

Sama świadomość tego, co dokładnie powinna zawierać umowa franczyzy oraz jak powinny zostać określone jej warunki, nie wystarczą, aby podpisać ją w pełni świadomie. Świadomość podpisywania różnego rodzaju dokumentów - szczególnie, jeśli chodzi o prowadzenie takiego biznesu, którym jest franczyza - jest bardzo ważna. Dobrze jest zatem odpowiedzieć sobie także na pytanie, czym dokładnie jest umowa franczyzy.

Według wszelkich, dostępnych definicji, umowa franczyzy ( z ang. franchising) jest idealnym rozwiązaniem dla osób, które marzą o prowadzeniu własnego biznesu, ale zupełnie nie mają pomysłu na to, co to by mógł być za biznes. Niekwestionowaną zaletą umowy franczyzy jest to, że w 90% przypadków jest to biznes, który wypali. Podstawą prowadzenia takiego biznesu, jest jasne określenie zasad związanych z korzystaniem ze znaków firmowych oraz know-how franczyzodawcy. Dla przedsiębiorcy jest to sytuacja ze wszech miar komfortowa, ponieważ:

• Zyskuje dostęp do znaku towarowego, który jest już rozpoznawalny, a tym samym - nie musi się on martwić szeroko pojmowanymi działaniami promocyjnymi,
• Uzyskuje dostęp do tzw. “Know how”, które jasno określa franczyzodawca,
• Wie, w jaki sposób prowadzić dany biznes oparty na franczyzie, ponieważ jest to jasno określone w warunkach umowy,
• Uzyskuje fachową pomoc w zakresie aspektów technicznych oraz handlowych.

Umowa franczyzy jest korzystna także dla franczyzodawcy, z kilku względów. Jedną z kluczowych korzyści jest zwiększenie rozpoznawalności jego marki oraz powiększenie liczby placówek bez angażowania własnych środków finansowych. Franczyzodawca uzyskuje także wynagrodzenie, które wynika z umowy franczyzy.

Prawdą jest, że jeśli chodzi o umowę franczyzy, prawnie nie jest określone jak dokładnie funkcjonuje w tym przypadku zakaz konkurencji. Podstawą do wprowadzenia takiego zakazu są zatem bardzo precyzyjnie określone warunki umowy franczyzy. Ważne jest jednak to, że sama umowa franczyzy, zakłada zastrzeżenie zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej w trakcie realizacji umowy. Chodzi tutaj przede wszystkim o ochronę interesów przedsiębiorcy, który podpisał umowę franczyzy. Innymi słowy, jeśli zakaz konkurencji nie został precyzyjnie określony w warunkach umowy, zakaz konkurencji tak naprawdę nie obowiązuje w przypadku umowy franczyzy.

Tak, jak w przypadku każdej umowy, tak samo w przypadku umowy franczyzy, jest kilka, bardzo ważnych kwestii, na które franczyzobiorca powinien uważać. Nie zawsze są one jasno określone w samej umowie franczyzy, dlatego dobrze być świadomym potencjalnego ryzyka, które może wynikać z zawarcia takiej umowy. Na co zatem w sposób szczególny powinien uważać przedsiębiorca, który decyduje się na podpisanie umowy franczyzy?

Przede wszystkim musi być ostrożny jeśli chodzi o potencjalny brak wsparcia ze strony franczyzodawcy w zakresie technicznym lub marketingowym. Określenie warunków takiego wsparcia oraz pomocy, powinno zostać bardzo wyraźnie określone w umowie franczyzy.

Jako franczyzobiorcy, musimy być także świadomi tego, że tak, jak inni przedsiębiorcy, będziemy musieli płacić podatki. Tym samym, należy się do tego odpowiednio przygotować. Szacowanie wysokości kosztów, które jako przedsiębiorcy będziemy musieli ponieść z tytułu umowy franczyzy, to podstawa.

Zasady prowadzenia działań promocyjnych to także kwestia, którą musimy wziąć pod uwagę, kiedy nosimy się z zamiarem podpisania umowy franczyzy. W tej kwestii, także dobrze jest dogadać się z franczyzodawcą.

Niewątpliwie jednym z największych problemów, na które trzeba uważać, kiedy decydujemy się na podpisanie umowy franczyzy, jest ograniczenie samodzielności, jeśli chodzi o prowadzenie biznesu. To także czynnik, który bardzo wyraźnie powinien zostać określony w umowie podpisanej z franczyzodawcą. Czasem jednak dzieje się tak, że pomimo zawarcia odpowiednich zapisów w umowie, franczyzodawca i tak próbuje nadmiernie ograniczać samodzielność przedsiębiorcy i taka sytuacja nie jest komfortowa dla przedsiębiorcy.

Zanim podpiszemy umowę franczyzy, musimy też upewnić się, czy grupa docelowa, do której planujemy dotrzeć to target, który jest realny do osiągnięcia. Sprawdźmy, czy rzeczywiście nasze produkty są skierowane do właściwy odbiorców, czy komunikaty, które do nich wysyłamy, są czytelne i co najważniejsze - skuteczne. W tym przypadku, nieoceniona będzie pomoc franczyzodawcy, który zna swój biznes i swoją markę najlepiej i wie, do kogo i w jaki sposób najlepiej trafić z naszą ofertą.

Każda umowa cywilno - prawna - a taką jest umowa franczyzy, może zostać rozwiązana. Sęk w tym, że jako przedsiębiorcy, powinniśmy dokładnie wiedzieć, jak powinno przebiegać wypowiedzenie takiej umowy oraz w jakich sytuacjach może ono nastąpić. Istnieje ogólny spis sytuacji, w których wypowiedzenie umowy franczyzy przez franczyzobiorcę może mieć miejsce. Do takich zalicza się:

• Franczyzodawca nie dostarczył odpowiednich urządzeń oraz wyposażenia, które stanowi podstawę prowadzenia biznesu opartego na danej franczyzie, a które są jasno określone w warunkach umowy,
• Franczyzodawca nie wywiązuje się z ustalonych w umowie warunków, które dotyczą udzielania wsparcia oraz pomocy, jeśli chodzi o prowadzenie danego biznesu,
• Franczyzodawca nie prowadzi szkoleń wymaganych na podstawie umowy
• Franczyzodawca, bez wskazania konkretnej przyczyny, nagle i niespodziewanie, podnosi ceny towarów lub usług i nie konsultuje tego z franczyzobiorcą,
• Franczyzodawca nie prowadzi żadnych działań marketingowych, które mają na celu zwiększenie rozpoznawalności marki a co za tym idzie - dotarcie do szerszej grupy klientów i tym samym, naraża franczyzobiorcę na straty,

Dla przedsiębiorcy, który zdecydował się na wypowiedzenie umowy franczyzy sytuacja ta nie jest prosta. Jednym z największych problemów, które mogą mieć miejsce jest brak zgody franczyzodawcy. W tym przypadku, istnieją dwie drogi rozwiązania takiego konfliktu. Pierwszą z nich jest próba polubownego dogadania się pomiędzy stronami umowy. Drugą - znacznie mniej przyjemną oraz znacznie bardziej kosztowną - jest droga sądowa.